Türkiye’de Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu ‘nun 2020 yıllık raporuna göre erkekler tarafından 300 kadın öldürüldü, 171 kadın ise şüpheli olarak ölü bulundu. Yalnızca İstanbul Sözleşmesi’nin imzalandığı yıl olan 2011 yılının dışında, 2010-2019 yılları arasında kadın cinayetlerinin sayısı artarak devam etti.
Türkiye’de son bir haftada yaşananların ışığında, bu haftanın Yeni Bir Tarih köşesinde Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen) İstanbul 2 Nolu Şube bünyesinde yer alan kadın müzik topluluğu Koro Mor’un şarkısına yer veriyor, üç senedir çalışmalarını sürdüren ve tamamı kadınlardan oluşan bu kolektif müzik topluluğunun çağrısına yer veriyoruz.
İstanbul Sözleşmesi nedir?
Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi), ‘kadına karşı şiddetin ve aile içi şiddetin her türünü kınayarak ve kadınlarla erkekler arasında eşitliğin sağlanmasının kadına karşı şiddetin önlenmesinde temel bir unsur olduğunun bilincinde olarak’ oluşturulmuş, kadına karşı şiddet ve aile içi şiddetten arınmış bir Avrupa yaratmayı hedef edinen uluslararası insan hakları sözleşmesidir. Toplamda 45 ülke ve Avrupa Birliği tarafından imzalanan sözleşmeyi Türkiye de 11 Mayıs 2011 yılında imzalamıştır. 1 Temmuz 2021 itibariyle de büyük tepkiler alarak sözleşmeden çekilmiştir.
Türkiye’de Kadın Cinayetleri
Son bir ayda Türkiye’de yirmi kadın cinayeti, on iki şüpheli kadın ölümü gerçekleşti. Özellikle son bir haftada peş peşe gündeme gelen kadın cinayetleriyse İstanbul Sözleşmesi’nin önemini vurgular nitelikte. Emine Gökkız, Azra Gülendam Haytaoğlu ve Damla Aycan, belki de bu kadınlardan yalnızca bazıları. İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılmasıyla birlikte gündemde oldukça sık rastladığımız bu cinayetler, faillere verilen ayrımcı indirimler ve uygulanmayan yasalar sebebiyle de “İsyan Var”ın sözlerinde kendine yer buluyor.
İsyan Var!
Kolektif kadın müzik topluluğu Koro Mor’un, İstanbul Sözleşmesi’nin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin yayınladığı müzik klibi bu noktada gerek şarkının sözleri gerekse protest kimliğiyle önemli bir eylem.
Paylaşılan klipte “Hayatlarımızdan, haklarımızdan, eşitlikten, özgürlükten ve İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmiyoruz diyen, umutsuzluğa kapıldığımızda hatırladığımız o muhteşem kalabalığa kattık sesimizi; isyandayız!” diyerek, ritim grubu ve dansçılarla birlikte 30 kadından oluşan Koro Mor, amacının yalnızca müzik yapmak olmadığını; müziğin seslerini duyurmak için bir araç olarak kullanıldığını belirtiyor.
2007 yılında çalışmalarına başlayan Koro Mor üyeleri, bir röportajda:
“Kadınlar birbirlerine enstrüman çalmak, birlikte üretmek konusunda çok cesaret verdi ve bu çalışmaları düzenli şekilde gerçekleştirdi. Bir yandan da ritim dersleri almaya başladık. Etkinliklere davet edilmeye başlayınca Koro Mor ismiyle katılmaya karar verdik. Amacımız sadece müzik yapmak değildi. Söylemek istediğimiz şeyler ve hayatla bir derdimiz var. Müzik bunu dile getirmenin bir aracı oldu”, diyor.
30 Haziran 2021 tarihinde yayınladıkları “İsyan Var” klibi üzerine açıklamaları ise şu şekilde devam ediyor:
“Bu çalışma iktidarın kadınlara dönük saldırılarına karşı bir cevap olarak ortaya çıktı. Pandemi nedeniyle mayıs ayında ‘tam kapanma’ adı altındaki dönemde online toplantılar yaptık. Nasıl bir çalışma planladığımızı, enstrüman tercihlerimizi, şarkıyı eylemlerde kullanabilmek için neler yapabileceğimizi konuştuk. Sözümüzün vurgusunu arttırmak için dansın olması gerektiğine karar verdik. Sözler, Koro Mor üyelerinin kolektif katılımıyla oluşturuldu. Sendikada uzun süredir ritim eğitimi veren hocamızdan destek istedik. Koro Mor üyesi başka bir arkadaşımız elektronik alt yapıyı oluşturdu. Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu’ndan bir hocamız da dans grubunun koreografisini oluşturdu. (…) Ayrıca eylem ve etkinliklerle ilgili deneyimi olan, ülkenin pek çok yerine göre farklılıklarımızla yer alabildiğimiz; esnafıyla, mahalle sakiniyle iletişim kurabildiğimiz; kadınlar olarak kendimizi daha rahat hissettiğimiz, sokakları, denizi ve yeşiliyle görsel açıdan da klibe uyum sağladığı için Kadıköy’ü tercih ettik.”
İsyan Var’ın politik vurgusu; günlük yaşantımızda, haberlerde, sokaklarda tanıklık ettiğimiz büyük bir gerçekliği yansıtıyor. Müziği bir araç olarak kullanarak “İstanbul Sözleşmesi Yaşatır!” diyen şarkının sözleri ise şu şekilde:
‘Anıtsayaç’ta bu kadar kadın ismi
Yeter artık, yeter çıkalım zıvanadan
Hayatımız bizim vazgeçmiyoruz!
İsyan var isyan var isyan!
Kadınlara barikat, katillere iyi hal
Genel ahlakınız, aileniz batsın.
Uçtuk sıcak yuva masalından
İsyan var isyan var isyan!
Biter mi sandın bizdeki direnç?
Bizim değil sizin uykunuz kaçsın.
Susma haykır, susma bitsin!
İsyan var isyan var isyan!
İşsizliğe, yoksulluğa mahkûm değiliz.
Parça başı, esnek, sen çalış evden.
Tencere, tava dursun dünya!
İsyan var isyan var isyan!
Gece gece dışarda ne işim var sana ne?
Beyaz atlı prens hadi kuzum evine.
Makbul değiliz çıktık zıvanadan!
İsyan var isyan var isyan!
Patriyarka gri, biz rengarenk.
Hande bize bakıyor, burdayız aşkım!
Alışın gitmiyoruz, çıktık zıvanadan!
İsyan var isyan var isyan!
Barikata, gaza karşı dayanışma,
Geliyor öfke, coşku, kahkaha.
At bir slogan, çık zıvanadan!
İsyan var isyan var isyan!
Sözümüz, sesimiz, rengimizle,
Sahip çıktığımız hayat bizim.
Ritmik zıpla, durma dans et!
İsyan var isyan var isyan!
Beden bizim, karar bizim!
İstanbul Sözleşmesi bizim!
Biz buradayız, her yerdeyiz!
İsyan var isyan var isyan!
Kaynaklar:
- https://www.birgun.net/haber/koro-mor-dan-istanbul-sozlesmesi-klibi-350206
- http://www.gazetekadikoy.com.tr/kultur-sanat/hayatla-bir-derdimiz-var-h17990.html
- https://rm.coe.int/1680462545
- https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_kad%C4%B1n_cinayeti
- http://anitsayac.com/
- https://web.archive.org/web/20210102105215/http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2947/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2020-raporu
- https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stanbul_S%C3%B6zle%C5%9Fmesi