Bu haftaki konumuz Billie Holiday’in ırkçılığa karşı tavrıyla müzik tarihinde başkaldırılardan biri sayılan Strange Fruit şarkısı. Billie Holiday sahne adını kullanan Eleanora Fagan (1915-1959), efsaneleşmiş Amerikalı caz ve swing vokal sanatçısıdır. Başarılı bir sanatçı olarak Holiday, 17 Temmuz 1959’da hayata gözlerini yummuştur. Ölümünden sonra dört Grammy ödülüne layık görülmüş ve ismi Grammy ve National Rhythm& Blues onur listesine koyulmuştur. Yazının sonunda bahsetmiş olduğumuz Billie Holiday üzerine çekilmiş film ve belgesellerle, sanatçının hayatına dair daha ayrıntılı bilgiler edinebilirsiniz.Strange Fruit, esasında Yahudi bir okul öğretmeni olan Abel Meeropol tarafından, iki siyahi öğrencinin karşılaştığı ırkçılığı anlatan bir şiirdir. Meeropol, bu şiiri Indiana’da 1930 yılında yaşanmış bir linç olayı üstüne yazdığını açıklar. Amerikan Komünist Partisi üyesi Meeropol, şiirlerini başka bir isimle yayınlamış, dönem koşullarından dolayı açığa çıkmaktan çekinmiştir. Şiir daha sonrasında bestelenir, Billie Holiday şarkıyı dinler. Bu şarkı ve ifade ettiği mesajın gücü, Billie Holiday’i çok etkiler.
Fotoğraf: Bettmann/Getty Images
1939 yılında bir caz kulubünde komünist bir şairin dizelerini söylemek büyük bir risk barındırsa da Holliday her şeye rağmen eseri seslendirir. Daha sonra otobiyografisinde belirttiği gibi, onu esas etkileyen şey şarkıdaki mesajın, babasının ölümüyle ve ırkçı önyargıyla ilgili olmasıdır. Clarence Holiday, siyahi olduğu için ölümcül akciğer hastalığının tedavi edilmesi reddedilmiş ve hastaneden gönderilmiştir. Holiday’in özellikle belirttiği gibi, onu şarkıyı caz kulüplerinde söylemeye ve plağı kaydetmeye asıl iten şey bu ırkçı önyargının hala ülkede devam ediyor oluşudur. Sonuç olarak Columbia’daki yapımcıları konuyu hassas bulup kayıt almayı kabul etmediklerinde, Billie Holiday başka bir plak şirketiyle anlaşır. Şarkıyı kaydetmeyi kafasına koyar ve Commodore Records şirketiyle kayıt alınır. “Strange Fruit” plağı 20 Nisan 1939’da piyasaya sürülür. Tüm baskılara ve itirazlara rağmen plak büyük bir başarı elde etmiş ve Time dergisinde adından bahsedilmiştir. Bu olay, tarihte ilk defa bir siyahi sanatçının bu kadar tartışmalı bir konuyu gündeme getirmesi sebebiyle önemlidir. Strange Fruit günümüzde de ırkçılığın, işkencenin ve acının sembolü olmaya devam ederken, ABD’de süregelen ayrımcılığın ve önyargının büyük bir toplumsal sorun olduğunu vurguluyor. Holiday’den sonra Nina Simone, John Martyn, Robert Wyatt gibi tanınmış sanatçılar da şarkıyı seslendiren isimlerden olmuşlardır. Şarkı sözlerinde orijinal linç olayından hiç bahsedilmese de, ortaya konulan metafor her şeyi anlatmaya yeter:
“Southern trees bear a strange fruit,
Blood on the leaves and blood at the root,
Black bodies swinging in the southern breeze,
Strange fruit hanging from the poplar trees.”
Film Önerileri: Lady Sings the Blues (1972), The United States vs. Billie Holiday (2021)
Belgesel: Billie (2019)
Şarkıyı buradaki Spotify listemizden dinleyebilir, aynı zamanda Yeni Bir Tarih’in diğer şarkılarına da ulaşabilirsiniz.