Maryanne Amacher Amerikalı bir besteci, deneysel ses sanatçısı ve enstalasyon/montaj müzisyenidir. Ona tanınırlık veren en büyük eseri ‘işitsel bozulma ürünleri’ olarak adlandırılan ve kulağın kendisinin işitilebilir ses ürettiği kapsamlı bir çalışmasıdır. Pensilvanya doğumlu müzisyen, ailenin tek çocuğu olarak küçüklüğünden beri piyano çalarak büyümüştür. Pensilvanya Üniversitesi’nde müzik besteciliği eğitimi aldıktan sonra Avusturya, Salzburg ve İngiltere, Dartington’da da bu eğitime devam eder. Ardından Urbana-Champaign’deki Illinois Üniversitesi’nde akustik ve bilgisayar bilimleri alanında yüksek lisans yapar. Maryanne Amacher, 1967’de Buffalo Üniversitesi’nde konuk akademisyen olarak bulunurken şehrin farklı yerlerinde 5 mikrofon kullanarak 28 saatlik bir parça olan ve WBFO radyo istasyonu tarafından canlı yayınlanan City Links: Buffalo’yu yarattı. Müzisyenin “City Links” serisinde 21 parça daha bulunuyordu.
Müziğinin ilginç olan bir özelliği, farklı bölgelerin ses ortamlarını aynı alana bağlamak için özel, FM radyo kalitesinde telefon (0–15.000 Hz. aralığı) hatlarının kullanılmasıydı; bu, günümüzde “telematik performans” olarak adlandırılan ve zamanından çok daha erken denenmiş bir örnek olmuştur.
Maryanne Amacher’ın başlıca eserleri neredeyse tamamen mekâna özel olarak üretilmiş, çoğu zaman birden fazla hoparlör kullanarak “yapı kaynaklı ses” dediği şeyi yaratmak için onu kasıtlı paradoks olan “havadan yayılan ses “ten farklılaştırmıştır. Etrafta dağınık olarak konumlandırılmış pek çok ses kaynağı kullanarak (ya boşlukta ya da duvarlara ya da zemine bakan hoparlörlerde değil), ses biçimlerinin ya da “varlığın” psikoakustik yanılsamasını yaratmak istemiştir.
Maryanne Amacher’ın ilk çalışmaları Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Japonya’da üretilen üç multimedya kurulumu serisinde temsil edilmiştir: Sonic Telepresence serisi, “City Links 1–22” (1967–); mimari olarak sahnelenen “Music for Sound-Joined Rooms” (1980– ); ve “Mini-Sound Series” (1985– ). Zamanla hem Music for Sound Joined Rooms, hem de Mini Sound Series’deki uzamsal “sahneleme”, iş serisinin devamlılığını sağlamak için giderek daha önemli hale geldiğinden, Maryanne Amacher, bir ziyaretçinin genel estetik deneyimini artırmak ve onlara rehberlik etme işlevi görmesi için görsel bileşenler geliştirmeye başladı. Bu görsel bileşenler, büyük ölçüde özgün videolar ve slayt görüntülerinden oluşuyordu; ancak aynı zamanda üç boyutlu görüntüleri, nesneleri ve metinleri de içeriyordu.
Müzisyen, Harvard Üniversitesi’nde ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde fellowship programındayken John Cage tarafından çeşitli projelerde çalışmak üzere davet edilmiştir. Aralarındaki iş birliği, Cage’in multimedya olarak bestelediği “Lecture on the Weather” (1975) ve “Empty Words” (1978) için 10 saatlik solo ses çalışması üzerine bir çalışma ile sonuçlandı. Ayrıca 1974’ten 1980’e kadar Cunningham için “Torse” adlı diğer eserlerinin yapımcılığını da yapmıştır. Maryanne Amacher, 1998 Çağdaş Sanatlar Vakfı Sanatçılar İçin Hibe Ödülü’nü alır. 2005 yılında “TEO! Sonic bir heykel” projesiyle “Dijital Müzikler” kategorisinde Prix Ars Electronica (Altın Nica) ödülüne layık görüldü. Hayata gözlerini yummaan önce New York, Troy’daki Deneysel Medya ve Gösteri Sanatları Merkezi tarafından sipariş edilen 40 kanallı bir parça üzerinde üç yıldır çalışmaktaydı.
Maryanne Amacher, Rhys Chatham ve Thurston Moore gibi besteciler için önemli bir etki olmuştur.
Müzisyen, üzerinde çalıştığı müzik türünü şu sözleriyle açıklar:
“Aslında ben bunu daha çok işitsel bir mimari olarak düşünüyorum. Yani bu türü tam anlamıyla mimarinin kendisi açısından düşünüyorum. Büyük bir enstalasyon yapma fırsatı bulduğumda, önce mekânın akustiğini öğreniyorum ve bu sayede birden fazla odada çalışabiliyorum: 6 olabilir, 4 olabilir, 7 odam olabilir veya tüm yapıyı kullanabilirim. Bütün bunlar benim sabit bir fikrim olduğu için başlamadı. Gerçekten, hoparlörlerden nefret ettiğim için başladı. Elektronik ortamda çalışıyordum, yani oldukça çelişkili bir durumdu. Her zaman sesin uzaysal yönleriyle ilgilendim. Belki hoparlörü oraya koyarsam [mutfağı işaret eder] – başka bir odadan müziği duyma şeklinin çok daha verimli olduğunu keşfettim. Sanal bir meta-uzay oluşturabilirim, böylece bu [yakındaki bir hoparlöre yapılan hareketler] kutulardan bir anlam çıkaramazsınız.”
Bu ilginç röportajın devamına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. “Aural architecture” üzerine söyleşisine ise buradan ulaşabilirsiniz.
Maryanne Amacher’ın performansı, kendisinin de söylediği gibi canlı miksler yapmak ve bunu sadece bir sabit diskte tutmak yerine bir izleyici kitlesiyle bağlantı kurmak yoluyla oluşturmasından gelir. Bestelediği müziğe eleştirel yaklaşan müzisyen: “Her zaman aynı şeyleri duyduğumuzdan emin değilim, ama sanırım desen modülasyonu ile bahsettiğim şey, bu desenleri algıladığınızda, sanırım herkesin bunu aynı şekilde yaşayabilmesi. Herkesin benim yaşadığım şeyi yaşaması bu kadar önemli mi bilmiyorum; ama ne olursa olsun bestelerimin canlı olmasını ve bir tür gerçekliğe sahip olmasını istiyorum. Bunlar bir tür alışkanlığa dayalı değildir, bunlar canlı deneyimlerdir. Seninki benimkinden farklı olabilir (…) Sadece iki hoparlörle bunu yapabileceğimi sanmıyorum. Bunu çoğunlukla 15 hoparlörle yapmaktan bile hoşlanmıyorum; çünkü tüm bu doğrudan gelen ses benim için bir tür sihri kaybediyor.”
Blank Forms Radio’nun müzisyen üzerine düzenlediği İngilizce podcasti dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Ünlü müzisyen ve bestecinin sizler için seçtiğimiz eserlerine ulaşmak için “Portreler” Spotify listemize kulak verebilir, daha fazla içerik için sosyal medya hesaplarımızı ve web sitemizi takip edebilirsiniz!
Kaynaklar:
https://en.wikipedia.org/wiki/Maryanne_Amacher
https://nmbx.newmusicusa.org/extremities-maryanne-amacher-in-conversation-with-frank-j-oteri/